Οι ιστορικοί χιονιάδες στη Θεσσαλία και τις Σποράδες την περίοδο 1980-2020(+Χάρτες επιφανείας,ανώτερης ατμόσφαιρας,χιονοκάλυψης)

Στις ημέρες μας το μετεωρολογικό φαινόμενο του χιονιού τείνει να γίνει πολύ σπάνιο στα πεδινά της Θεσσαλίας, παρότι στο μακρινό παρελθόν ήταν ένα συνηθισμένο φαινόμενο κατά τη διάρκεια του χειμώνα.

Παρόλα αυτά υπήρξαν χρονιές που είχαμε έντονες χιονοπτώσεις και πολύ χαμηλές θερμοκρασίες σε όλο σχεδόν το Θεσσαλικό διαμέρισμα.

Στο χρονικό διάστημα των τελευταίων σαράντα ετών επιλέξαμε για να σας αναφέρουμε τους τρεις κατά σειρά σφοδρότητας ιστορικούς χιονιάδες στην περιοχή της Θεσσαλίας και των Σποράδων.

Ο πρώτος είναι ο χιονιάς του Μαρτίου του 1987.

Ο δεύτερος του Δεκεμβρίου του 2001 και

ο τρίτος ο σχετικά πρόσφατος χιονιάς του Ιανουαρίου του 2017 με το όνομα Αριάδνη.

Θα αναφερθούμε λίγο σύντομα σε καθέναν από αυτούς και σε ποιες μετεωρολογικές συνθήκες σε συνοπτική κλίμακα προκάλεσαν αυτούς τους χιονιάδες.

Ο ιστορικός χιονιάς του Μαρτίου του 1987 είχε τρία βασικά χαρακτηριστικά:

1) Χιόνισε σε όλη την Θεσσαλία και στις Σποράδες και σε πολλές περιοχές της Θεσσαλίας οι χιονοπτώσεις ήταν έντονες και με μεγάλη διάρκεια.

2) Για περίπου ένα μήνα επικράτησαν πολικές θερμοκρασίες στη Θεσσαλία.

3) Τα ύψη χιονιού και οι θερμοκρασίες που επικράτησαν στη Θεσσαλία ήταν πρωτόγνωρες για τον μήνα Μάρτιο. Οι μετεωρολογικές συνθήκες που επικράτησαν ταίριαζαν σε χειμερινό μήνα.

Ας δούμε όσο πιο απλά γίνεται ποιο ήταν το αίτιο αυτού του ιστορικού χιονιά.

Στις 5 Μαρτίου του 1987 το κέντρο μίας πολικής αέριας μάζας με πολύ χαμηλές θερμοκρασίες σε όλα τα επίπεδα της ατμόσφαιρας βρισκόταν στην βορειοδυτική Ρωσία.

Η κίνηση του πολικού αεροχειμάρρου δεξιά και αριστερά της σκάφης (πράσινα βελάκια) που βλέπετε στον πρώτο χάρτη αναγκάζει τον πυρήνα της πολικής αέριας μάζας να κινηθεί ακριβώς προς την χώρα μας, όπως μας δείχνει το μπλε βέλος.

Έτσι οι επόμενοι χάρτες μας δείχνουν ότι στις 9 και 11 Μαρτίου του 1987 το κέντρο αυτής της πολικής αέριας μάζας βρέθηκε στην βόρεια Ελλάδα φέρνοντας πολύ χαμηλές για τον μήνα Μάρτιο θερμοκρασίες στη Θεσσαλία και έντονες χιονοπτώσεις στην Ανατολική Θεσσαλία ακόμη και στις Σποράδες.

Η Δυτική Θεσσαλία επηρεάστηκε μία εβδομάδα αργότερα με πολύ έντονες χιονοπτώσεις, όταν θερμός και υγρός αέρας από τα νοτιοδυτικά συναντώντας την εν λόγω πολική αέρια μάζα αναγκάστηκε σε ισχυρή ανοδική κίνηση, δημιουργώντας χιονοκαταιγίδες. Στην πόλη της Καρδίτσας σύμφωνα με τα στοιχεία του καπνικού σταθμού Καρδίτσας το ύψος του χιονιού ξεπέρασε το 1 μέτρο.

Τα κύρια χαρακτηριστικά του ιστορικού χιονιά του Δεκεμβρίου του 2001 ήταν:

1) Οι πολύ πυκνές χιονοπτώσεις σε όλη την Θεσσαλία και

2) Οι σιβηρικές θερμοκρασίες που επικράτησαν σε όλο τον Θεσσαλικό κάμπο.

Συγκεκριμένα από το μεσημέρι της Κυριακής της 16ης Δεκεμβρίου του 2001 ένα πολύ ψυχρό μέτωπο άρχισε να σαρώνει την Θεσσαλία από τα βορειοανατολικά με χιονοθύελλες να έρχονται από τον νομό της Λάρισας προς τους νομούς Τρικάλων, Καρδίτσας και το βράδυ στα πεδινά του νομού Μαγνησίας.

Χιόνισε σε όλον τον Θεσσαλικό κάμπο και στα ορεινά φυσικά με αρνητικές θερμοκρασίες.

Το χιόνι που έπεφτε κόλλαγε παντού.

Οι χιονοπτώσεις συνεχίστηκαν με αμείωτη ένταση όλη την νύχτα σε ολόκληρη την Θεσσαλία μέχρι το μεσημέρι της Δευτέρας 17 Δεκεμβρίου.

Το ύψος της χιονοκάλυψης στα πεδινά κυμαινόταν από 40 μέχρι 70 εκατοστά.

Οι θερμοκρασίες καθόλη την διάρκεια της ημέρας ήταν αρνητικές σε όλον τον κάμπο.

Το βράδυ της ίδιας ημέρας ξαστέρωσε με αποτέλεσμα το χιονοσκεπές έδαφος να εκπέμπει τεράστια ποσά υπέρυθρης ακτινοβολίας προς το διάστημα και έτσι ο αέρας να ψύχεται βαθμιαία εκ των κάτω.

Το πρωί της Τρίτης 18ου Δεκεμβρίου η Θεσσαλία ήταν μία μικρή Σιβηρία.

Οι ελάχιστες θερμοκρασίες έπεσαν στους -18 ακόμη και στους -20 βαθμούς. Η μικρή διάρκεια της ημέρας, το χαμηλό ύψος του ηλίου και η αντανάκλαση του ηλιακού φωτός από το χιόνι ήταν αρνητικοί παράγοντες σε μία μεγάλη άνοδο της θερμοκρασίας κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Έτσι οι μέγιστες θερμοκρασίες την συγκεκριμένη ημέρα δεν ανέβηκαν πάνω από τους -5 βαθμούς.

Αυτό το γεγονός, η άπνοια που επικρατούσε στα πεδινά, το χιονοσκεπές έδαφος και ο ξάστερος ουρανός προμήνυαν ότι η νύχτα της Τρίτης 18ης προς Τετάρτης 19ης Δεκεμβρίου το θερμόμετρο θα έπεφτε σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, πρωτόγνωρα για την Θεσσαλία.

Πράγματι οι ελάχιστες που καταγράφηκαν το πρωί της Τετάρτης 19 Δεκεμβρίου του 2001 στα πεδινά της Θεσσαλίας ήταν από -28 εώς -23 βαθμούς Κελσίου.

Αντίθετα στα ορεινά λόγω του ότι δεν επικρατούσε άπνοια, αλλά έπνεε ένα ελαφρύ αεράκι σχετικά ζεστό η θερμοκρασία δεν έπεσε κάτω από τους -15 βαθμούς.

Τεράστια ήταν οι ζημιές λόγω αυτών των ακραίων θερμοκρασιών.

Οι παρακάτω προγνωστικοί χάρτες έδειχναν από ημέρες πριν πως μία πολική αέρια μάζα Σιβηρικής προελεύσεως θα επισκέπτονταν την Θεσσαλία.

Αυτή η πολική αέρια μάζα δημιούργησε βαρομετρικό χαμηλό στο νότιο Ιόνιο, το οποίο έδωσε τις πυκνές χιονοπτώσεις.

Το χιονοσκεπές έδαφος, η ξαστεριά, η άπνοια, το χαμηλό ύψος του ηλίου και η μικρή διάρκεια της ημέρας συνέβαλαν στο να γίνει η Θεσσαλία μία μικρή Σιβηρία.

Τα Χριστούγεννα του 2001 στην Θεσσαλία ήταν προσαρμοσμένα στο πνεύμα των ημερών.

Ο τρίτος ιστορικός χιονιάς για το Θεσσαλικό διαμέρισμα και τις Σποράδες είναι ο πιο κοντινός στις ημέρες μας, έλαβε χώρα στις αρχές του Ιανουαρίου του 2017 και ονομάστηκε Αριάδνη.

Ο συγκεκριμένος χιονιάς διακρίνεται σε δύο φάσεις:

Στην πρώτη φάση, όπου μία πολύ έντονη ψυχρή εισβολή έλαβε χώρα στον Ελλαδικό χώρο από το απόγευμα των Θεοφανείων της 6ης Ιανουαρίου του 2017.

Έτσι το πολικό μέτωπο που σάρωσε την χώρα μας την Παρασκευή 6-1-2017 δημιούργησε ένα δευτερεύον χαμηλό στο νότιο Ιόνιο.

Το συγκεκριμένο χαμηλό

έφερε τις πρώτες χιονοπτώσεις σε όλο το Θεσσαλικό διαμέρισμα και τις Σποράδες με πολικές θερμοκρασίες καθόλη την διάρκεια του Σαββάτου 7-1-2017. Οι πιο έντονες χιονοπτώσεις σημειώθηκαν στην Ανατολική Θεσσαλία και τις Σποράδες.

Υπήρξε χιονοκάλυψη σε όλο το Θεσσαλικό διαμέρισμα με το ύψος του χιονιού να κυμαίνεται στα πεδινά από 5-30 εκατοστά.

Το βράδυ του Σαββάτου οι χιονοπτώσεις εξασθένισαν. Οι θερμοκρασίες έπεσαν σε πολύ χαμηλά επίπεδα και το Σαββατοκύριακο επικράτησε στην Θεσσαλία ολικός παγετός.

Η πολική αέρια μάζα που εγκαταστάθηκε στην χώρα μας από την βορειοδυτική Ρωσία διατήρησε τις πολικές θερμοκρασίες στη Θεσσαλία και τις πρώτες ημέρες της νέας εβδομάδας με παροδικές χιονοπτώσεις κυρίως στην Ανατολική Θεσσαλία.

Από το μεσημέρι της Τρίτης 10-1-2017 μία σχετικά θερμή αέρια μάζα από την κεντρική Μεσόγειο, άρχισε να κινείται με την επίδραση της ανώτερης κυκλοφορίας προς την χώρα μας.

Αυτή η θερμή αέρια μάζα συναντώντας στην χώρα μας την πολική αέρια μάζα, εξαναγκάστηκε σε έντονη ανοδική κίνηση δημιουργώντας θερμό μέτωπο.

Έτσι άρχισε να ξεκινάει η δεύτερη φάση αυτού του κύματος, όπου το συγκεκριμένο θερμό μέτωπο από το πρωί της Τετάρτης 11-1-2017 προκάλεσε πολύ έντονες χιονοπτώσεις με πολικές θερμοκρασίες σε όλη σχεδόν την Θεσσαλική πεδιάδα.

Τα πάντα είχαν καλυφθεί από το χιόνι.

Η χιονοκάλυψη στον Θεσσαλικό κάμπο κυμαινόταν από τα 20-50 εκατοστά, παραλύοντας τα πάντα.

Την Πέμπτη 12-1-2017 οι χιονοπτώσεις σταμάτησαν, αλλά οι θερμοκρασίας συνέχισαν, παρότι ανέβηκαν λίγο, να κυμαίνονται σε πολύ χαμηλά επίπεδα.

Το βράδυ της Πέμπτης ξαστέρωσε, με αποτέλεσμα ο υδράργυρος να πέσει στο εσωτερικό της θεσσαλικής πεδιάδας στους -18 και -19 βαθμούς το πρωΐ της Παρασκευής 13-1-2017, λόγου της μεγάλης επιφάνειας του χιονοσκεπούς εδάφους που εκπέμπει τεράστια ποσά υπέρυθρης ακτινοβολίας, της νηνεμίας και της μεγάλης διάρκειας της νύχτας.