Η τήξη των παγοκαλυμμάτων, των ορεινών παγετώνων και η ανύψωση της μέσης στάθμης της θάλασσας

Στις ημέρες μας είναι αναμφισβήτητο το γεγονός της επιταχυνόμενης τήξης των πάγων στην Αρκτική, στην Γροιλανδία, στην Ανταρκτική και στους ορεινούς παγετώνες.
Η αιτία για την επιταχυνόμενη τήξη είναι η κλιματική αλλαγή, που ωθεί τις παγκόσμιες θερμοκρασίες ολοένα και πιο ψηλά. Συνολικά, περίπου 28 τρισεκατομμύρια τόνοι πάγου έχουν λιώσει μακριά από θαλάσσια παγόβουνα, παγετώνες κ.α από τα μέσα της δεκαετίας του 1990.
Οι ερευνητές εξηγούν ότι η αύξηση στην τήξη των πάγων πυροδοτείται από την άνοδο της θερμοκρασίας, τόσο της ατμόσφαιρας, όσο και των ωκεανών, η οποία έχει αυξηθεί με ρυθμό 0,26 και 0,12 βαθμών Κελσίου, αντίστοιχα, ανά δεκαετία μετά το 1980. Τουλάχιστον τα δύο τρίτα των απωλειών πάγων (το 68%) αποδίδονται στη θερμότερη ατμόσφαιρα και οι υπόλοιπες απώλειες (32%) στους θερμότερους ωκεανούς.
Οι παρατηρήσεις των ερευνητών που υποστηρίζονται από αμερικανικές δορυφορικές εικόνες δείχνουν ότι το 2020 οι πάγοι στην θάλασσα της Αρκτικής έφθασαν στο δεύτερο χαμηλότερο επίπεδο ρεκόρ για καλοκαίρι, μετά το 2012.
Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, που παρέχονται από τους δορυφόρους, έχει παρατηρηθεί ότι η Αρκτική σημειώνει απώλεια πάγων κατά 40% τους καλοκαιρινούς μήνες και συνολική απώλεια του όγκου των πάγων της σε ποσοστό που φτάνει περίπου το 70% λόγω των αύξησης της θερμοκρασίας.
Το παρακάτω βίντεο μας δείχνει χαρακτηριστικά την μείωση της παγοκάλυψης στην Αρκτική από το 1979 έως το 2020.

Το επόμενο βίντεο μας δείχνει την εξέλιξη της παγοκάλυψης κατά τη διάρκεια του 2020.

Σχετικά με την παγοκάλυψη στην Γροιλανδία, η μελέτη των επιστημόνων πάνω στο λιώσιμο των πάγων της γίνεται με μεγάλη ακρίβεια.
Από το 1979 έως το 2006 στη Γροιλανδία, έλιωσε στρώμα πάγου κατά 30%.
Η Γροιλανδία σήμερα χάνει πάγους με επταπλάσιο ρυθμό από την δεκαετία του ´90 και από το 1992 μέχρι το 2020 έχασε συνολικά 3,8 τρισεκατομμύρια τόνους πάγου.
Τα άσχημα νέα είναι πως υπολογίζεται πως μέχρι το 2050 θα έχουν λιώσει τελείως οι πάγοι.
Στην Ανταρκτική οι απώλειες του πάγου εξελίσσονται με αργότερο ρυθμό και συγκεκριμένα με πενταπλάσιο ρυθμό από την δεκαετία του ‘90.
Στην ηπειρωτική Ανταρκτική έλιωσαν 2,5 τρισεκατομμύρια τόνοι πάγου από το 1992 μέχρι το 2020.
Αν μόνο το στρώμα πάγου της Ανατολικής Ανταρκτικής λιώσει η στάθμη του νερού μπορεί να ανέβει μέχρι και 60 μέτρα. Περιττό να αναφερθούν οι ολέθριες συνέπειες αυτού του σεναρίου
Οι ορεινοί παγετώνες αν και συγκρατούν μόνο το 1% του συνολικού όγκου πάγων της Γης, έχουν συμβάλει σχεδόν κατά το ένα τέταρτο στις παγκόσμιες απώλειες πάγων μετά το 1994, καθώς όλες οι περιοχές με παγετώνες στον πλανήτη εμφανίζουν απώλειες.
Ειδικότερα για τους ορεινούς παγετώνες, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν συνείδηση της σημασίας που έχουν αυτές οι γιγάντιες δομές πάγων. Ένας παγετώνας είναι μία δεξαμενή νερού και ο πάγος των παγετώνων αποτελεί το μεγαλύτερο απόθεμα γλυκού νερού στη Γη.
Οι παγετώνες σχηματίζονται από τη συσσώρευση πάγου σε ένα έδαφος με κλίση και τους συναντάμαι σε όλες τις ηπείρους εκτός από την Αυστραλία.
Επιπλέον, υπάρχουν περίπου 215.000 παγετώνες, οι οποίοι είναι πολύ ευαίσθητοι στην αύξηση της θερμοκρασίας. Παρόλο που αποτελούν μόλις το 1% των πάγων στην Γη έχουν συμβάλει κατά 1/4 στην άνοδο της στάθμης της θάλασσας από το 1994 και μετά.
Στο διπλανό γράφημα βλέπουμε πώς μια αντιπροσωπευτική ομάδα παγετώνων έχει μειωθεί σε όγκο από τα τέλη της δεκαετίας του ΄50. Με έκταση 3.500Km2 από το Αφγανιστάν μέχρι τη Μιανμάρ, η ορεινή περιοχή Χίντου Κους-Ιμαλάια αποκαλείται «Τρίτος Πόλος» και τροφοδοτεί 10 μεγάλους ποταμούς στην Ασία.
Παρατηρήσεις πάνω από Ινδία, Νεπάλ και Μπουτάν δείχνουν ότι οι παγετώνες χάνουν διπλάσια ποσότητα πάγου κάθε χρόνο από το 2000 μέχρι σήμερα. Ακόμη, ο μεγαλύτερος παγετώνας στην Αλάσκα έχει υποχωρήσει 5Km τα τελευταία 48 χρόνια και πάνω από 500 παγετώνες έχουν εξαφανιστεί στην Ελβετία από το 1850 και μετά. Πριν από λίγο καιρό, οι παγετώνες των Άλπεων θεωρούνταν ακόμη «αιώνιος» πάγος. Στα μέσα του 19ου αιώνα οι παγετώνες κάλυπταν ακόμη μεγάλες περιοχές στις Άλπεις. Έκτοτε λιώνουν συνεχώς με σύντομες διακοπές και γι αυτό δεν μπορεί πια να γίνεται λόγος για αιώνιους πάγους.
Η απώλεια της έκτασης των παγετώνων έχει αυξηθεί ραγδαία από την αλλαγή της χιλιετίας, δήλωσε ο γεωεπιστήμονας του Μονάχου Κρίστοφ Μάιερ στο Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων (dpa). Κατά την τελευταία έρευνα στα τέλη του 2018, οι γερμανικοί παγετώνες καταλάμβαναν 44,6 εκτάρια με όγκο πάγου περίπου 4 εκατομμύρια κυβικά μέτρα. Αυτό σημαίνει ότι το ένα τρίτο των παγετώνων έχει λιώσει μέσα σε μια δεκαετία, αφού το 2010 ήταν 70 εκτάρια, ενώ πριν 200 χρόνια ήταν περίπου 400 εκτάρια. Ένας παγετώνας σε καλή υγεία λιώνει το καλοκαίρι και μεγαλώνει το χειμώνα.
Οι κάτοικοι της Λα Πας, πρωτεύουσα της Βολιβίας παίρνουν το 30% του νερού τους από τους παγετώνες των Άνδεων τους ξηρούς μήνες του χειμώνα, αλλά το 2016 περίπου 100 γειτονιές είχαν μείνει για έναν μήνα χωρίς νερό.
Σε παγκόσμια κλίμακα, καθώς εντείνεται η τήξη των πάγων έχει αυξηθεί ο αριθμός των παγετωνικών λιμνών, με το συνολικό όγκο του παγιδευμένου νερού στην περιοχή των Ιμαλαίων να έχει διπλασιαστεί από το 1990.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, η υποχώρηση και αραίωση των παγετωνικών καλυμμάτων είναι ένα από τα πιο εμφανή δείγματα της επίδρασης της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας, που προκαλείται από την εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου.
Ο ρυθμός υποχώρησης των ορεινών παγετώνων έχει υπολογιστεί σε ορισμένες περιπτώσεις να αγγίζει μέχρι και τα 30,5 μέτρα τον χρόνο, με τα Ιμαλάια που φιλοξενούν περίπου 600 δισεκατομμύρια τόνους πάγου να βλέπουν τον ρυθμό αυτόν ολοένα να επιταχύνεται τα τελευταία 40 χρόνια. Το αποτέλεσμα μπορεί να είναι μια ξαφνική πλημμύρα, η οποία μπορεί να εξαλείψει ολόκληρες κοινότητες στις κοντινές περιοχές ή ακόμη να καταρρέουν και οι πλαγιές.
Για το μέλλον εκτιμάται ότι οι παγετώνες των ασιατικών όρεων θα χάσουν το 1/3 του πάγου αν ληφθούν άμεσα μέτρα και τον περιορισμό της χρήσης των ορυκτών καυσίμων και το 2/3 αν συνεχιστεί η παρούσα κατάσταση.
Επιπλέον, μπορεί να προκληθεί η εξαφάνιση άνω του 90% των πάγων των Άλπεων μέχρι το τέλος του αιώνα, ενώ σε άλλες περιοχές έως 80% έως 2100.
Μεταξύ 1994 και 2017 οι μεγαλύτερες σε όγκο απώλειες συνέβησαν στην Αρκτική θάλασσα (7,6 τρισεκατομμύρια τόνοι) και στους επιπλέοντες πάγους πέριξ της Ανταρκτικής (6,5 τρισ. τόνοι). Πάνω από τις μισές συνολικές απώλειες πάγων στη Γη (το 58%) έχουν συμβεί στο βόρειο ημισφαίριο, ενώ οι υπόλοιπες (42%) στο νότιο.
Η τήξη του πάγου στην Γροιλανδία, στην Ανταρκτική και στους ορεινούς παγετώνες έχει ως άμεση συνέπεια την αύξηση της μέσης στάθμης της θάλασσας στην υφήλιο.
Η υπερθέρμανση του πλανήτη ως συνέπεια της ανθρώπινης δραστηριότητας, έφερε μια τρομακτική αλλαγή στη στάθμη της θάλασσας η οποία παρέμενε σταθερή 3 χιλιάδες χρόνια, μέχρι να έλθει ο 20ος αιώνας.
Οι δύο σημαντικότερες αιτίες της παγκόσμιας ανόδου της στάθμης της θάλασσας είναι η θερμική διαστολή των ωκεανών (το νερό διαστέλλεται καθώς θερμαίνεται) και η απώλεια χερσαίου πάγου λόγω της αυξανόμενης τήξης του.
Η τήξη του θαλάσσιου πάγου όμως δεν επηρεάζει τη στάθμη της θάλασσας.
Και οι δύο αιτίες όμως οφείλονται στις αλλαγές που υφίσταται το κλίμα της Γης.
Η θερμική ωκεάνια διαστολή οφείλεται στην πυκνότητα του νερού και εξαρτάται από την θερμοκρασία και την αλατότητα του νερού. Είναι εύκολα αντιληπτό ότι οι περιοχές που παρουσιάζουν τέτοιο φαινόμενο είναι οι τροπικές κι υποτροπικές.
Η τήξη των παγετώνων και των στρωμάτων πάγου οφείλεται στην παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας της γης και είναι συνέπεια του φαινομένου του θερμοκηπίου.
Μία απώλεια πάγων της τάξης των 360 δισεκατομμυρίων τόνων αντιστοιχεί σε άνοδο της παγκόσμιας στάθμης των θαλασσών κατά ένα χιλιοστό.
Ο σημερινός ρυθμός αύξησης της στάθμης της θάλασσας είναι 3,4 χιλιοστά ανά έτος, σύμφωνα με τη ΝΑSA, γεγονός που δείχνει πως η άνοδος της
στάθμης εξακολουθεί να επιταχύνεται.
Μία μελέτη που παρουσιάζεται σε τεύχος του επιστημονικού περιοδικού «Nature Climate Change» από ευρωπαίους ερευνητές εκτιμά ότι μια άνοδος της θερμοκρασίας κατά 1,5 βαθμό Κελσίου, θα οδηγούσε σε άνοδο της στάθμης κατά 1,5 μέτρο σε σχέση με τα επίπεδα του 2000. Αν όμως η άνοδος της θερμοκρασίας φτάσει τους δύο βαθμούς, η άνοδος της στάθμης θα ήταν σχεδόν διπλάσια στα 2,7 μέτρα. (Schaeffer, Hare, Rahmstorf, &Vermeer, 2012).
Η τήξη του χερσαίου πάγου, στην Ανταρκτική, τη Γροιλανδία και τους ορεινούς παγετώνες, πρόσθεσε αρκετό νερό στον ωκεανό κατά τη διάρκεια της περιόδου των τριών δεκαετιών αυξάνοντας τη μέση παγκόσμια στάθμη της θάλασσας κατά 3,5 εκατοστά.
Συγκεκριμένα, 6,1 τρισεκατομμύρια τόνους από παγετώνες βουνών, 3,8 τρισ. τόνους από τη Γροιλανδία και 2,5 τρισ. τόνους από την ηπειρωτική Ανταρκτική. Αυτές οι απώλειες στην ξηρά ανέβασαν συνολικά κατά 35 χιλιοστά τη στάθμη των θαλασσών παγκοσμίως.
Τα 35 χιλιοστά επιμερίζονται ως εξής: 17 χιλιοστά προέρχονται από την τήξη των ορεινών παγετώνων, 11 χιλιοστά από το λιώσιμο των πάγων στην Γροιλανδία και 7 χιλιοστά από την τήξη των πάγων της ηπειρωτικής Ανταρκτικής.
Εκτιμάται ότι για κάθε εκατοστό ανόδου της στάθμης, περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι κινδυνεύουν με αναγκαστική μετεγκατάσταση από τις παράκτιες περιοχές.
Ποιες είναι οι εκτιμήσεις για το μέλλον;
Στις εκτιμήσεις σχετικά με την υπερθέρμανση του πλανήτη, το Διακυβερνητικό Πάνελ για τις Κλιματολογικές Αλλαγές (IPCC) προέβλεψε ότι η στάθμη της θάλασσας αναμένεται να αυξηθεί μεταξύ 0,18 και 0,59 μέτρα (0,6 και 2 πόδια) τον επόμενο αιώνα.
Κατά τους ερευνητές, με τη συνεχή υπερθέρμανση του πλανήτη, η τήξη των πάγων θα μπορούσε να αυξήσει το επίπεδο της στάθμης της θάλασσας μέχρι και 39 εκατοστά έως το 2100.
Αν η τάση τήξης των πάγων συνεχιστεί με αυτήν την ταχύτητα, τότε εκτιμάται πως έως το 2100 η στάθμη των θαλασσών θα ανέβει κατά 17 έξτρα εκατοστά σε σχέση με τις μέσες προβλέψεις της IPCC.
Ο παρακάτω πίνακας μας δείχνει τον ρυθμό μεταβολής της στάθμης της θάλασσας από τις κλιματικές συνιστώσες.

Το διάγραμμα που ακολουθεί δείχνει την πορεία της αύξησης της στάθμης της θάλασσας από το 1800 και τα πιθανά σενάρια ανόδου της μέχρι το 2100.