Ποια δένδρα αντέχουν σε δύσκολες καιρικές συνθήκες

Δεν ξέρω εάν έχετε παρατηρήσει, αλλά τα πιο ανθεκτικά δένδρα στις χιονοθύελλες του χειμώνα και στις ανεμοθύελλες είναι τα φυλλοβόλα. Τα φυλλοβόλα είναι τα πιο παρεξηγημένα από τον σύγχρονο Έλληνα και κυρίως την Ελληνίδα, καθώς τους λερώνει τις αυλές και τα δάπεδα γιατί ρίχνουν τα φύλλα.

Ο χειμώνας βρίσκει τα φυλλοβόλα γυμνά από φύλλωμα, σε λήθαργο και εύκολα για τους ανέμους να περάσουν ανεμπόδιστα ανάμεσα στα κλαδιά χωρίς να τα σπάσουν και ακόμη πιο δύσκολα να σταθεί πάνω τους μεγάλη ποσότητα και άρα βάρος χιονιού. Όλες παραδείγματος χάρη οι βελανιδιές Quercus sp. κατέχουν τα πρωτεία σε αντοχή.

Σε αντοχή, ακολουθούν οι Μαγνόλιες, τα Λιλιόδενδρα ή τουλιπόδενδρα, οι Λαγγεστρέμιες, οι Πρίνοι, οι Οξυές, και πολλά άλλα, αλλά δεν είναι η κατάλληλη η περίσταση να αναφερθώ σε μακροσκελείς “καταλόγους δένδρων” φυλλοβόλων, αείφυλλων, ανθεκτικών και μη σε βάρος χιονιού.

Τα αείφυλλα δέντρα

Αντίθετα με τα φυλλοβόλα, στα αείφυλλα ανήκουν και τα μεγάλα κωνοφόρα όπου το δένδρο κατακρατά μπόλικο χιόνι και συχνά υποχωρεί από το βάρος το κλαδί ή ολόκληρο το δένδρο (Πεύκα, Κουκουναριές, Κυπαρίσσια κυρίως τα οριζοντιόκλαδα, Γιουνίπερα, Κέδροι, δενδρώδεις Δάφνες, κλπ).

Όσο συνεχίζει η χιονόπτωση τόσο υποχωρούν τα κλαδιά των δένδρων από το χιόνι (υγρό και βαρύ) μέχρι που έχει παρατηρηθεί και σκίσιμο κορμών στα δύο, ξερίζωμα, βίαιη αποκοπή μεγάλων κλάδων, μεγάλων δένδρων και προφανώς πτώση, με ότι αυτό σημαίνει από ζημιές.

Λάθος η απομάκρυνση πάγου από τα δένδρα, συχνό φαινόμενο που διαδέχεται τις χιονοπτώσεις, ενέργεια η οποία μπορεί να τραυματίσει ανεπανόρθωτα τα δένδρα.

Ο πάγος πάνω στα δένδρα πρέπει να αφήνεται μέχρι να λιώσει.

Ανεξαρτήτως του βάρους χιονιού και εάν χιονίζει ή όχι, οι χαμηλές βέβαια θερμοκρασίες (στους -10 και κάτω) μπορούν να σκοτώσουν κάποια δένδρα και θάμνους, να προκαλέσουν σχισμές του κορμού και των κλαδιών, να αποδυναμώσουν και να διαταράξουν την σταθερότητα και την αντοχή τους και με το βάρος χιονιού που πιθανόν να ακολουθήσει, να υπάρξει υποχώρηση και πτώση.

Τα αίτια που οδηγούν σε πτώση των φυλλοβόλων

Βέβαια δεν είναι μόνο ο παράγων αείφυλλα ή φυλλοβόλα που συμμετέχει αποφασιστικά στην πτώση ή όχι, σε συνδυασμό με το βάρος του χιονιού ή την ένταση των ανέμων, αλλά υπάρχουν πολλά ακόμη αίτια, όπως:

Το σχήμα

Στενότερα δένδρα αντί δένδρων φαρδύτερης κόμης αντιστέκονται πολύ καλύτερα στο βάρος του χιονιού.

Το μέγεθος και το βάρος

Το υπερβολικό βάρος του χιονιού σε ευμεγέθη δένδρα (συνήθως ηλικιωμένα) προστίθεται στο βάρος του δένδρου και με τις ταλαντώσεις που προκαλούνται από τον άνεμο δημιουργούνται συνθήκες αποκοπής κλάδων, έως και πτώση ολόκληρου του δένδρου. Το φαινόμενο ενισχύεται όταν το δένδρο παρουσιάζει προβλήματα “υγείας”, προβλήματα στο ξύλου του, δεν έχει κλαδευτεί και έχει απλωθεί υπερβολικά, ενώ παρουσιάζει κλίση προς το έδαφος (γέρνει).

Οι προσβολές

Πολλά τα φυτοπαθολογικά αίτια και πολλά τα παράσιτα τα οποία προσβάλλουν τους κορμούς των δένδρων, τις μασχάλες κλάδων, τον φλοιό και τα ενδότερα του κορμού (ξυλοφάγα έντομα, τερμίτες, έλκη, τραυματισμοί, σηψιρριζίες, κλπ.). Οι προσβολές αποδυναμώνουν τα δένδρα και τα καθιστούν επιρρεπή σε πτώσεις λόγω βάρους χιονιού, ισχυρών ανέμων, κλπ. Συχνά έχει παρατηρηθεί ότι ο ρόλος της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, η ανεπάρκεια αερισμού, το μίζερο μέγεθος των λεκανών και των δενδροδόχων, αλλά και η ακατάλληλη θέση δένδρων ή όχι στον αστικό ανοικτό χώρο, έχει συντελέσει στην “υπανάπτυξη”, στην μείωση της “αντοχής και της αντίστασης” των δένδρων σε εξωτερικές πιέσεις, φυσικές και ανθρωπογενείς, με αποτέλεσμα την προσβολή τους από παράσιτα και την τελική νέκρωση έως και πτώση τους.

Το έδαφος – ανάπτυξη ρίζας

Συχνά έχουμε περιπτώσεις όπου διάφορες κατασκευαστικές επεμβάσεις κόβουν ρίζες δένδρων, αλλού έχουμε σκληρό έδαφος στο σημείο φύτευσης ή συμπίεση του έδαφος γύρω από το δένδρο με αποτέλεσμα τα δένδρα να αναπτύσσουν επιφανειακά ριζικά συστήματα (κοντό θύσανο) χωρίς δυνάμεις για βαθιές κεντρικές ρίζες, γεγονός που δεν τα επιτρέπει να αντιστέκονται σε ακραίες καιρικές δοκιμασίες. Επίσης, σε τοποθεσίες όπου το έδαφος είναι κορεσμένο σε υγρασία, οι ρίζες των δέντρων μπορούν να χάσουν την “αγκίστρωση” τους στο έδαφος και ένα ολόκληρο δέντρο να σωριαστεί. Το δε τσιμέντωμα των πεζοδρομίων μέχρι τον κορμό/λαιμό των δένδρων, καταστροφικό και απαράδεκτο.

Η ηλικία και η θνησιμότητα

Η ηλικία των δένδρων κατά βοτανικό είδος και η θνησιμότητα πολλών εξ’ αυτών, σπάνια έως καθόλου μετριέται & λαμβάνεται υπόψη στις πόλεις μας. Τα δένδρα είναι αφημένα στην τύχη τους, δεν παρακολουθούνται από ειδικούς, δεν καταγράφονται τα προβλήματα τους (μέγεθος, προσβολές, ηλικία, κλπ), δεν προσδιορίζεται ο βαθμός επικινδυνότητας και τα πιθανά αίτια ατυχήματος σε μια ξαφνική συγκυρία που θα συμβάλει στην ξαφνική πτώση τους, όπως ισχυρής χιονόπτωσης, ισχυρού άνεμου, ακραίων πλημμυρικών φαινομένων που θα μπορούσαν να παρασύρουν τα πιο αδύναμα, κλπ.

Η διαχείριση

Ανύπαρκτη έως κακή διαχείριση δένδρων στον δημόσιο αστικό χώρο από τους Δήμους, ακόμη και προκλητική τους η αδιαφορία σε ότι αφορά την Αστική Δενδροκομία, ήτοι την υγεία & την σταθερότητα των δένδρων αυτών, το τακτικό και προληπτικό κλάδεμα σχήματος και “προφύλαξης”, την χειρουργική τους, τα μέτρα φυτοπροστασίας, την γενική τους κατάστασή και την ηλικία τους, τον βαθμό επικινδυνότητας για πτώση, την εγγύτητα σε περιουσίες, διέλευση πολιτών, μαθητών, εγγύτητα χώρου στάθμευσης αυτοκινήτων, το “ριζικό στρίμωγμα” σε πεζοδρόμια και σε πλατείες, την κοπή ή την αφαίρεση και αντικατάσταση τους κλπ.

Πώς υποβαθμίζεται το αστικό πράσινο

Αυτά το οποία βιώνουμε με την πτώση των δένδρων (ενίοτε φονική) είναι αποτέλεσμα υποβάθμισης της υπόθεσης “Αστικό Πράσινο” από τους υπεύθυνους & συνοψίζω με δέκα σημεία τα οποία θα μπορούσαν να ήταν και εκατόν δέκα:

Το πράσινο στην πόλη δεν αποτελεί προτεραιότητα και καθημερινή ενασχόληση των Υπηρεσιών, αλλά κάτι δευτερεύον και ουδέποτε “προτεραιότητα”.
Το πράσινο “χρησιμοποιείται” μόνο για επικοινωνιακή προβολή αιρετών και για τις προεκλογικές τους ρητορείες.
Δεν υπάρχει σοβαρότητα και προγραμματισμός σε ότι αφορά την Διαχείριση του Αστικού Πρασίνου, πλην ίσως κάποιων ελαχίστων εξαιρέσεων ΟΤΑ.
Οι Γεωπονικές Υπηρεσίες των Δήμων δεν απελευθερώνονται στο να δημιουργήσουν και να προγραμματίσουν μακροπρόθεσμα για την περιοχή τους, αν και πολλές διαθέτουν άριστο προσωπικό από Γεωτεχνικούς, Αρχιτέκτονες Τοπίου και έμπειρο προσωπικό από κηπουρούς και τεχνίτες.

Χωρίς ηλεκτρονικές καταγραφές

Δεν υφίστανται πλήρεις ηλεκτρονικές καταγραφές Πρασίνου ανά δημοτικό διαμέρισμα με “δενδρολόγια” (αποτυπώσεις δένδρων σε χάρτες), “ατομικές” καρτέλες (ταυτότητες) για κάθε δένδρο στην πόλη και περιαστκά, επεμβατικές δράσεις για κάθε οικοδομικό τετράγωνο, πεζοδρόμιο ή δένδρο, κλπ.
Για το Δενδρολόγιο ειδικά, οι Γεωτεχνικοί και οι Αρχιτέκτονες Τοπίου αλλά και Ειδικοί Δενδροκόμοι και ασχολούμενοι με την Αστική Δασοπονία, συμβουλεύουν τους “αρμοδίους” εδώ και αρκετά χρόνια, χωρίς όμως ανταπόκριση, συχνά εθελοντικά χωρίς χρεώσεις. Όλα γίνονται αποσπασματικά, περιστασιακά, προεκλογικά και “μισοφτιαγμένα”, προς εντυπωσιασμό και με κανέναν ουσιαστικό στόχο προς αποφυγή προβλημάτων και ατυχημάτων στην πράξη.

Πηγη: ecozen.gr (άρθρο του Σταμάτη Σεκλιζιώτη)

Please follow and like us: